Bezpieczeństwo na jachcie - podstawowe zasady
Żeglarstwo to wspaniała przygoda, ale wiąże się również z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo swoje i innych członków załogi. Morze nie wybacza błędów, dlatego znajomość zasad bezpieczeństwa i procedur awaryjnych powinna być priorytetem dla każdego żeglarza, niezależnie od jego doświadczenia. W tym artykule przedstawiamy najważniejsze aspekty bezpieczeństwa na jachcie.
Podstawowe zasady bezpieczeństwa
Bezpieczeństwo na jachcie zaczyna się od odpowiedniego przygotowania jednostki, załogi i rejsu. Oto podstawowe zasady, których należy bezwzględnie przestrzegać:
1. Kamizelki ratunkowe i pasy bezpieczeństwa
- Zawsze miej przygotowaną kamizelkę ratunkową i wiedz, gdzie się znajduje
- Zakładaj kamizelkę podczas złej pogody, w nocy oraz na polecenie skippera
- Podczas żeglugi w trudnych warunkach używaj pasów bezpieczeństwa i przypinaj się do lin bezpieczeństwa (life lines)
- Pamiętaj, że nawet dobry pływak może mieć problemy po wpadnięciu do zimnej wody
2. Poruszanie się po jachcie
- Zawsze trzymaj się jedną ręką jachtu (one hand for the boat, one hand for yourself)
- Unikaj poruszania się po mokrym pokładzie w czasie przechyłów
- Zwracaj szczególną uwagę na bom - nagły zwrot może spowodować gwałtowne przemieszczenie bomu i poważny wypadek
- Podczas poruszania się w nocy korzystaj z latarki, ale pamiętaj, aby nie oślepiać nią innych członków załogi
3. Komunikacja na jachcie
- Słuchaj poleceń skippera i wykonuj je bez zbędnych dyskusji
- Powtarzaj otrzymane polecenia - potwierdza to, że zostałeś zrozumiany
- Informuj o wszelkich zauważonych nieprawidłowościach czy awariach
- Poznaj podstawową terminologię żeglarską, aby komunikacja była jasna i precyzyjna
4. Obserwacja
- Regularnie obserwuj horyzont w poszukiwaniu innych jednostek
- Monitoruj warunki pogodowe - zmiany w zachmurzeniu, kierunku wiatru, stanie morza
- Podczas żeglugi przybrzeżnej zwracaj uwagę na oznakowania nawigacyjne
- W nocy zwracaj szczególną uwagę na światła innych jednostek
Sprzęt ratunkowy na jachcie
Każdy jacht powinien być wyposażony w sprzęt ratunkowy zgodny z przepisami. Przed rejsem zawsze sprawdź, gdzie znajduje się ten sprzęt i jak go używać:
Indywidualny sprzęt ratunkowy
- Kamizelki ratunkowe - każda osoba na jachcie powinna mieć przydzieloną kamizelkę odpowiednią do jej wagi i wzrostu
- Pasy bezpieczeństwa - używane wraz z linami bezpieczeństwa podczas trudnych warunków
- Boje ratunkowe (koła ratunkowe) - umieszczone w łatwo dostępnych miejscach na pokładzie
Zbiorowy sprzęt ratunkowy
- Tratwa ratunkowa - na wypadek konieczności opuszczenia jachtu
- EPIRB (Emergency Position Indicating Radio Beacon) - nadajnik sygnału alarmowego
- Radiopława SART (Search and Rescue Transponder) - urządzenie wspomagające lokalizację
- Rakiety sygnalizacyjne, flary, dymne - środki sygnalizacyjne
Sprzęt przeciwpożarowy
- Gaśnice - różnego typu, rozmieszczone w strategicznych punktach jachtu
- Koce gaśnicze - szczególnie przydatne w kambuzie (kuchni)
- System detekcji dymu - na większych jednostkach
Sprzęt radiokomunikacyjny
- Radio VHF - podstawowe narzędzie komunikacji w sytuacjach awaryjnych
- Telefon satelitarny - na dłuższych rejsach pełnomorskich
Procedury awaryjne - człowiek za burtą
Jedną z najpoważniejszych sytuacji awaryjnych na jachcie jest wypadnięcie człowieka za burtę (MOB - Man Over Board). W takiej sytuacji najważniejsze jest szybkie i sprawne działanie całej załogi.
Krok po kroku - procedura MOB:
- Natychmiastowa reakcja - osoba, która zauważyła wypadnięcie człowieka za burtę, powinna głośno krzyknąć "CZŁOWIEK ZA BURTĄ!" oraz wskazywać ręką kierunek, w którym znajduje się poszkodowany
- Rzucenie koła ratunkowego - jeśli to możliwe, należy rzucić rozbitkowi koło ratunkowe lub inny przedmiot wypornościowy
- Wyznaczenie obserwatora - jedna osoba powinna bez przerwy obserwować rozbitka i wskazywać jego położenie
- Manewr powrotu - skipper wykonuje manewr powrotu do rozbitka (najczęściej manewr Williamsona lub manewr "szybkiego zwrotu")
- Użycie silnika - w razie potrzeby należy uruchomić silnik, pamiętając o odpowiednim zabezpieczeniu lin i żagli
- Podejście do rozbitka - jacht powinien podejść do rozbitka z zawietrznej, aby osłonić go od fal
- Podjęcie rozbitka - w zależności od sytuacji, rozbitek może być wciągnięty na pokład przez załogę lub za pomocą specjalnej drabinki sztormowej
- Udzielenie pierwszej pomocy - po podjęciu rozbitka należy natychmiast ocenić jego stan i w razie potrzeby udzielić pierwszej pomocy
Zapobieganie wypadnięciu za burtę:
- Zawsze używaj pasów bezpieczeństwa podczas trudnych warunków
- Nie wychylaj się za reling
- Unikaj samotnego przebywania na pokładzie w nocy lub podczas sztormu
- Ogranicz spożycie alkoholu - alkohol i morze to niebezpieczne połączenie
Pożar na jachcie
Pożar na jachcie to wyjątkowo niebezpieczna sytuacja ze względu na ograniczoną przestrzeń i obecność materiałów łatwopalnych (paliwo, gaz). W przypadku pożaru:
- Natychmiast poinformuj wszystkich członków załogi i skippera
- W miarę możliwości odetnij źródło ognia (np. wyłącz instalację gazową, elektryczną)
- Użyj odpowiedniego typu gaśnicy (w zależności od rodzaju pożaru)
- Jeśli pożar wymyka się spod kontroli, przygotuj się do opuszczenia jachtu
- Wezwij pomoc przez radio VHF (Kanał 16) lub telefon
- Użyj środków sygnalizacyjnych, aby zwrócić uwagę innych jednostek
Wezwanie pomocy
W sytuacji zagrożenia kluczowe jest umiejętne wezwanie pomocy. Standardową procedurą jest:
Przez radio VHF:
- Nadaj sygnał na kanale 16 (międzynarodowy kanał ratunkowy):
- "MAYDAY, MAYDAY, MAYDAY" - w przypadku bezpośredniego zagrożenia życia
- "PAN PAN, PAN PAN, PAN PAN" - w przypadku sytuacji pilnej, ale nie zagrażającej bezpośrednio życiu
- "SECURITE, SECURITE, SECURITE" - w przypadku ostrzeżeń nawigacyjnych lub meteorologicznych
- Podaj nazwę jachtu, pozycję, rodzaj zagrożenia i potrzebną pomoc
- Zakończ wywołanie słowami "ODBIÓR"
Inne środki komunikacji:
- Aktywacja EPIRB - uruchamia automatyczny sygnał alarmowy z pozycją jachtu
- Telefon satelitarny - bezpośredni kontakt ze służbami ratunkowymi
- Sygnały pirotechniczne (rakiety, flary) - do zwrócenia uwagi pobliskich jednostek
Podsumowanie
Bezpieczeństwo na jachcie to odpowiedzialność każdego członka załogi, nie tylko skippera. Znajomość podstawowych zasad bezpieczeństwa, sprzętu ratunkowego i procedur awaryjnych jest niezbędna dla każdego, kto wychodzi w morze.
W Psammafric bezpieczeństwo naszych klientów stawiamy na pierwszym miejscu. Wszystkie nasze jachty są wyposażone w kompletny i certyfikowany sprzęt ratunkowy, a nasi skipperzy posiadają wieloletnie doświadczenie i przeszkolenie w zakresie procedur awaryjnych i pierwszej pomocy.
Przed każdym rejsem przeprowadzamy szkolenie z zakresu bezpieczeństwa dla całej załogi, zapoznajemy uczestników ze sprzętem ratunkowym i procedurami awaryjnymi. Zachęcamy również do udziału w specjalistycznych kursach, takich jak kurs pierwszej pomocy w żeglarstwie czy kurs ratownictwa.
Pamiętaj, że dobre przygotowanie i znajomość procedur bezpieczeństwa nie tylko zwiększają bezpieczeństwo, ale również pozwalają czerpać większą przyjemność z żeglowania, eliminując niepotrzebny stres i obawy.